سلندەرێکی مۆرتیس بۆ چی بەکاردێت؟

کاتێک لە دەرگایەک نزیک دەبیتەوە، پێدەچێت سەرنجت لەسەر دەستە یان ئەو کلیلە بێت کە پێویستە بچیتە ژوورەوە. ڕەنگە کاتێکی زۆر بەسەر نەبەیت بۆ شیکردنەوەی ئەو پێکهاتە میکانیکییە تایبەتانەی کە دەرگاکە بە باشی دەهێڵنەوە. بەڵام ئەگەر تۆ خاوەن کارێک بیت، خاوەن خانوو بیت، یان خاوەن ماڵێک بیت و بەدوای بەرزکردنەوەی ئاسایشی خۆتدا دەگەڕێیت، تێگەیشتن لە ڕەقەکاڵا زۆر گرنگە.

یەکێک لە باوترین پارچەی ڕەقەکاڵای دەرگا کە زۆرجار بە هەڵە تێگەیشتووە، بریتییە لە سلندەری مۆرتیس . لە کاتێکدا ڕەنگە ناوەکە تەکنیکی دەنگ بدات، بەڵام ئەرکەکەی بنەڕەتییە بۆ ئاسایشی ملیۆنان بینا لە سەرانسەری جیهاندا.

ئەگەر تا ئێستا بیرت لەوە کردۆتەوە کە چۆن دەرگای شووشەی بازرگانی قوفڵ دەکات، یان بۆچی هەندێک قوفڵی شوقەی قورس جیاواز دەردەکەون لە دەستکێشە ستانداردەکانی نیشتەجێبوون، بە ئەگەرێکی زۆرەوە تووشی ئەم ڕەقەکاڵا تایبەتە بوویت. ئەم ڕێنماییە بە تەواوی دەشکێتەوە کە سلندەری مۆرتیس چییە، چۆن کاردەکات، و بۆچی ستانداردی زێڕین بۆ زۆرێک لە ئەپڵیکەیشنە ئەمنییەکان.

پێناسەکردنی سلندەری مۆرتیس

بۆ ئەوەی لە سلندەرەکە تێبگەین، سەرەتا دەبێت لە جەستەی قوفڵەکە تێبگەین. وشەی 'MORTISE' ئاماژەیە بۆ کونێک یان چەقۆیەک کە بە پارچە دارێک یان کانزایەک بڕاوە. لە چوارچێوەی ڕەقەکاڵای دەرگاکاندا، قوفڵی مۆرتیس جەستەیەکی قوفڵە کە لەناو گیرفانێکدا دانراوە کە لە لێواری دەرگاکەدا بڕاوە، نەک لە ڕووی دەرگاکەوە بێزار بکرێت (وەک دەگبۆڵێکی ستانداردی نیشتەجێبوون).

سلندەری مۆرتیس ئەو پێکهاتە تایبەتەیە کە دەچێتە ناو ئەم جەستەی قوفڵەوە. ڕێگای کلیلی تێدایە (کە کلیلەکەت تێدا دەخەیتە ناویەوە) و میکانیزمی تامبلەر (ئەو پێنانەی کە لەگەڵ کلیلەکەدا ڕێکدەخرێن).

لە ڕووی بینراوەوە، سلندەرێکی مۆرتیس ئاسانە بۆ ناسینەوە. بۆرییەکی کانزایی گۆڕ و بڕبڕەدارە. لە پێشەوە، ڕووخسارێکی تەواوکراوی هەیە لەگەڵ کونێکی کلیل. لە پشتەوە، تایبەتمەندی پارچە کانزایەکی سووڕاوەی هەیە کە پێی دەوترێت 'cam.' تایبەتمەندی پێناسەکردن دەرەوەی بڕبڕەدارە، کە ڕێگە بە سلندەرەکە دەدات ڕاستەوخۆ لەناو کەیسی قوفڵەکەدا لە قووڵایی دەرگاکەدا بخورێت.

چۆن کاردەکات: میکانیکەکان

کارکردنی سلندەری مۆرتیس جیاوازە لە میکانیزمەکانی تری قفڵکردن بەهۆی دیزاینە مۆدیۆلارەکەیەوە. لێرەدا شکاندنی بنەڕەتی چۆنیەتی کارکردنی:

1. دانان: سلندەرەکە بە پیچ دەکرێتە ناو جەستەی قوفڵی مۆرتیسەوە. کاتێک کە بە قووڵییەکی دروست دەخرایە ناوەوە، پیچێکی دیاریکراو کە لە لێواری دەرگاکەدا هەڵکەوتووە، توند دەکرێتەوە بۆ ئەوەی سلندەرەکە لە شوێنی خۆیدا بگرێت، ئەمەش ڕێگری دەکات لە نەکردنی.

2. جێگیرکردنی کلیل: کاتێک کلیلی دروست دەخەیتە ناوەوە، پێنەکانی ناو سلندەرەکە لە هێڵی 'Shear،' ڕێکدەخرێن کە ڕێگە بە پڵاگەکە دەدات بسووڕێتەوە.

3. کام: ئەمە بەشە گرینگە. لەگەڵ سوڕاندنی کلیلەکە، tailpiece-یان 'cam'- لە پشتی سلندەرەکە دەسوڕێتەوە. ئەم کامە لەگەڵ میکانیزمی ناوەوەی جەستەی قوفڵەکەدا پەیوەندی دەکات، لاتچەکە دەکێشێتەوە یان دەدبۆڵەکە فڕێدەدات.

لەبەر ئەوەی سلندەرەکە پشت بە کامێک دەبەستێت نەک کلکی درێژ (وەک ئەوەی ڕەنگە لەسەر سلندەرێکی ڕیم یان دەدبۆڵتی ستاندارد بیبینیت)، کارلێکەکە ڕاستەوخۆ و بەهێزە.

بەکارهێنانی سەرەتایی بۆ سلندەری مۆرتیس

ئەم سلندەرانە لەسەر هەموو دەرگایەک نادۆزیتەوە. ئەوان بۆ ژینگە تایبەتەکان دیزاین کراون کە پێویستی بە مانەوە و مۆدیۆلاری هەیە.

1. فرۆشگای بازرگانی

باوترین شوێن کە دەبینیت سلندەرێکی مۆرتیس لەسەر دەرگای پێشەوەی فرۆشگای ئەلەمنیۆم و شووشەیە. ئەم دەرگایانە بە شێوەیەکی گشتی 'قفڵی ستایلەکانی Rite' بەکاردەهێنن. ئەو پەلەوەرە تەسکەی چوارچێوەی کانزاکە پێویستی بە میکانیزمێکی قفڵکردنی پان و بەرین و بەهێزە کە لەناو خودی چوارچێوەکەدا جێی دەبێتەوە. سلندەری مۆرتیزی بڕبڕەدار چارەسەرێکی تەواو و بێ کەموکوڕییە بۆ ئەم بۆشاییە تەسکانە.

2. بینا دامەزراوەییەکانی هاتوچۆی زۆر

قوتابخانە و نەخۆشخانە و بینا حکومییەکان زۆرجار لە بەرژەوەندی قفڵی مۆرتیزەدان. ئەم دامەزراوانە دەرگای قورسیان هەیە کە ساڵانە هەزاران خول دەبینن. جەستەی قوفڵی مۆرتیس زۆر گەورەتر و بەهێزترە لە قوفڵی ستوونی ستاندارد، و سلندەری مۆرتیس ڕێگە بە بەڕێوەبەرانی ئاسانکاری دەدات بە ئاسانی کلیلەکان بگۆڕنەوە بەبێ ئەوەی جەستەی قوفڵی گرانبەها بگۆڕن.

3. كۆمەڵگەی شوقە و كۆندۆ

خاوەن خانووەکان زۆر حەز بە سلندەری مورتیزە دەکەن بۆ تواناکانیان لە دووبارە کلیلکردن. ئەگەر کرێچییەک بچێتە دەرەوە، تیمی چاککردنەوە پێویست ناکات قوفڵەکە لەیەک جیا بکاتەوە. دەتوانن بە سادەیی پیچی سێتەکە شل بکەنەوە، سلندەرە کۆنەکە بخولێننەوە و لە چەند چرکەیەکدا لە سلندەرێکی نوێدا پیچ بکەن.

4. ماڵە مێژووییەکان

زۆرێک لە ماڵە کۆنەکان (پێش ساڵانی ١٩٥٠) بە سندوقی قوفڵی مۆرتیس دروستکراون. لە کاتێکدا کە ڕەنگە میکانیزمەکانی ناوەوەی کۆن بن، بەڵام دەتوانرێت زۆربەیان بە مۆدێرن یان نوێ بکرێتەوە سلندەری مۆرتیس بۆ وەرگرتنی کلیلی نوێ لە هەمان کاتدا پاراستنی جوانکاری کۆنی ڕەقەکاڵای دەرگا.

مۆرتیس vs. ڕیم vs. key-in-knob

زۆرجار سەرلێشێواوی لەبەر ئەوە سەرهەڵدەدات کە زۆرێک لە سلندەرە قوفڵەکان لە پێشەوە لەیەک دەچن. بەڵام، ئەوان ناگۆڕدرێنەوە.

• سلندەری مۆرتیس: تەنێکی بڕبڕەدار و پیچ دەکاتە ناو قوفڵەکەوە. لە پشتەوە کامێک بەکاردەهێنێت.

• سلندەری RIM: بە شێوەیەکی بەرچاو لەسەر 'باری پانیکی' (ئامێرەکانی دەرچوون) یان قوفڵی سەر ڕووی زەوی بەکاردێت. بڕبڕەی پشتی نییە. لەبری ئەوە، بە پیچ درێژ لە پشتەوە دەگیرێت و کلکی درێژ و تەختی هەیە کە لە دەرگاکە درێژ دەبێتەوە.

• Key-In-Knob/Lever (KIK/KIL): ئەم سلندەرانە لە ناو دەستکێشی دەرگا یان لیڤەرەکەدا شاراوەن. ئەوان بڕبڕەی پشتیان نییە و بەگشتی لابردنی زۆر قورسترە لە سلندەرێکی مۆرتیس.

سوودەکانی بەکارهێنانی سلندەری مۆرتیس

بۆچی تەلارساز و قوفڵسازەکان بۆ پشت بەستن بەم تەکنەلۆژیایە دەبەستن؟ چەندین سوودی سەرەکی هەن کە سلندەری مۆرتیس بە پەیوەندیدار دەهێڵنەوە.

مانەوەی بێ هاوتا

لەبەر ئەوەی جەستەی قوفڵەکە لەناو دەرگاکەدا داپۆشراوە، لە دەستکاریکردن و کەشوهەوا پارێزراوە. سلندەرەکە خۆی پارچەیەکی تۆکمە لە مس یان زینکە ئامێرییەکە، کە بۆ بەرگەگرتنی بەکارهێنانی قورس دروستکراوە.

ئاسان دووبارە کلیلکردنەوە و گۆڕینی

وەک سەبارەت بە کۆمەڵگەی شوقەکان باسکراوە، سروشتی مۆدیۆلاری سلندەری مۆرتیس گەورەترین سەرمایەیەتی. ئەگەر کلیلێک ون بوو یان دزرا، پێویست ناکات ڕەقەکاڵاکانی سەر دەرگاکە بگۆڕیت. تۆ تەنها خودی سلندەرەکە دەگۆڕیت. ئەمەش وا دەکات پاراستنی ئاسایش لە بینا گەورەکاندا بە شێوەیەکی بەرچاو هەرزانتر و خێراتر بێت.

توانای کلیلی سەرەکی

سلندەری مۆرتیس بۆ سیستەمی سەرەکی سەرەکیی سەرەکی نایاب و باشن. لەبەر ئەوەی قەبارەی ستانداردن، بینایەک دەتوانێت جۆری جیاوازی بۆدی قوفڵ (دەدبۆڵت، قفڵی لاچ، قەڵغانی پێشەوەی فرۆشگا)ی هەبێت بەڵام هەمان مارکەی سلندەری مۆرتیس بۆ هەموویان بەکاربهێنێت. ئەمەش ڕێگە بە یەک کلیلی سەرەکی دەدات هەموو دەرگایەک لە بیناکەدا بکاتەوە، لە کاتێکدا کلیلی تاکەکەسی تەنها ئۆفیسی تایبەت دەکاتەوە.

هەڵبژاردنی سلندەری ڕاست

ئەگەر پێویستت بە گۆڕینی سلندەرێکی مۆرتیزە بێت، ناتوانیت بە سادەیی یەکەم ئەوی ببینیت کە دەیبینیت. سێ گۆڕاوی سەرەکی هەیە کە دەبێت پشکنین بکەیت بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە لەگەڵ دەرگاکەتدا دەگونجێت.

1. کام

کامەکە تابەکەی کانزایە لە پشتی سلندەرەکە. جەستەی قفڵی جیاواز پێویستی بە کامی جیاواز هەیە. کامی 'ستاندارد' لە فرمێسکێک دەچێت، لە کاتێکدا 'ئادەمز ڕیت' کام لە کلۆڤەرلیف نزیکتر دەردەکەوێت. ئەگەر کامی هەڵە بکڕیت، سوڕاندنی کلیلەکە هیچ ناکات چونکە کامەکە میکانیزمی قوفڵەکە نادات. خۆشبەختانە بەزۆری کامەکان دەتوانرێت لاببرێن و دەگۆڕدرێن.

2. درێژییەکەی

سلندەرەکان بە درێژی جیاواز دێن، بە شێوەیەکی گشتی لە نێوان 1 ئینج تا 1 1⁄4 ئینج یان زیاتر. ئەگەر سلندەرەکە زۆر کورت بێت، ئەوا لەناو دەرگاکەدا نوقم دەبێت و بەکارهێنانی قورس دەبێت. ئەگەر زۆر درێژ بێت، ئەوا دەردەچێت، مەترسییەکی ئەمنی دروست دەکات کە دزێک بتوانێت بە پەنجە وەریبگرێت و بیپێچێتەوە.

3. رێگای کلیل

ئەمەش ئاماژەیە بۆ شێوەی ئەو کونەی کە کلیلەکە دەچێتە ژوورەوە (بۆ نموونە، Schlage C, Kwikset, Yale). ئەگەر دەتەوێت قوفڵی نوێت لەگەڵ کلیلی خانوو یان ئۆفیسەکەتدا بگونجێت، پێویستە سلندەرێک بکڕیت کە کلیلی کلیلەکەی هاوتا بێت.

ئەنجام

لە کاتێکدا ڕەنگە لە تەنها بازنەیەکی سادەی کانزای سەر دەرگاکەت بچێت، بەڵام سلندەری مۆرتیس هێزێکی بەهێزی ڕەقەکاڵای ئاسایشە. دیزاینە بڕاوەکەی هێز پێشکەش دەکات، سروشتی مۆدیۆلاری ئاسانکاری پێشکەش دەکات، و بەکارهێنانی بەربڵاوی لە پیشەسازییە بازرگانییەکاندا متمانەپێکراوی خۆی دەسەلمێنێت.

جا تۆ پێش فرۆشگای شووشەیی دەستەبەر بکەیت یان دەرگای پێشەوەی کۆن بگەڕێنیتەوە، تێدەگەیت کە سلندەرێکی مۆرتیس بۆ چی بەکاردەهێنرێت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە دەتوانیت بڕیاری دروست بۆ سەلامەتی و موڵکەکەت بدەیت. ئەگەر قفڵەکانی ئێستات لەبەر کراوە یان پێویستە ئاسایشەکەت نوێ بکەیتەوە، پشکنین بۆ ئەوەی بزانیت کە ئایا ڕەقەکاڵای مۆرتیست هەیە یەکەم هەنگاوە بەرەو چارەسەرێکی پارێزراو.

EN1303 قوڕگی قوفڵ

مۆرتیس سلندەر

قفڵی سلندەری مس